Ocena ryzyka zawodowego to fundament bezpiecznego zatrudnienia

Zapewnienie bezpiecznych warunków pracy leży w zakresie obowiązków pracodawcy. Dzięki ocenie ryzyka zawodowego można przewidzieć zagrożenia i wdrożyć skuteczne działania zapobiegawcze, które stanowią prewencję wypadków i chorób zawodowych. Jedną z najczęściej stosowanych metod w tym zakresie jest metoda Risk Score – przejrzysta, uniwersalna i łatwa w zastosowaniu.

Ocena ryzyka zawodowego to obowiązek każdego pracodawcy

Zgodnie z polskim prawem pracy (m.in. art. 226 Kodeksu pracy), pracodawca ma obowiązek:

• przeprowadzać ocenę ryzyka zawodowego,
  
  
• dokumentować ją,
  
  
• informować pracowników o zagrożeniach,
  
  
• stosować odpowiednie środki zapobiegawcze.
  

Brak takiej oceny może skutkować karami ze strony Państwowej Inspekcji Pracy, a w razie wypadku również odpowiedzialnością cywilną lub karną. Metodą pomocną w zakresie oceny ryzyka zawodowego jest Risk Score. Wynik pozwala przypisać poziom ryzyka do jednej z kilku kategorii: niskie, średnie, wysokie lub niedopuszczalne.

Wzór:

Risk Score = S x E x P

• S (potencjalna strata) – jak poważne mogą być konsekwencje? (np. 1–5)
  
  
• E (ekspozycja)  – jak często pracownik narażony jest na zagrożenie? (np. 1–5)
  
  
• P (prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia) – jak często pracownik narażony jest na zagrożenie? (np. 1–5)
  
  

Na podstawie wartości końcowej tworzy się matrycę ryzyka, która wskazuje, czy ryzyko jest akceptowalne, czy wymaga działań naprawczych.

Metoda Risk Score pozwala na szybką i przejrzystą analizę zagrożeń

Metoda Risk Score należy do najczęściej wykorzystywanych narzędzi w ocenie ryzyka, szczególnie w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Jej zalety to prostota i możliwość zastosowania na niemal każdym stanowisku pracy.

Przykład oceny – praca przy komputerze (stanowisko biurowe):

Zagrożenie – przewlekły ból pleców

• S = 2 (umiarkowane skutki)
• E = 5 (codzienna ekspozycja)
• P = 3 (średnia szansa wystąpienia)

Wynik: 30 – ryzyko średnie – konieczne działania ergonomiczne (krzesło, przerwy, edukacja)

Przykład oceny – praca magazyniera:

Zagrożenie: przeciążenia kręgosłupa przy ręcznym podnoszeniu towarów

• S = 4, E = 5, P = 4, 

Wynik: 80 – ryzyko wysokie – pilna potrzeba wdrożenia wózków, szkoleń i reorganizacji przestrzeni

Dokumentacja i aktualizacja – ocena ryzyka to proces, nie jednorazowe działanie

Ocena ryzyka zawodowego nie kończy się na przygotowaniu dokumentu. Powinna być regularnie aktualizowana, szczególnie po wprowadzeniu zmian organizacyjnych, technologicznych, czy po wystąpieniu wypadku. Pracodawca musi zadbać o to, by każdy pracownik był świadomy ryzyka na swoim stanowisku i znał zasady jego ograniczania.

Najczęstsze błędy w ocenie ryzyka zawodowego:

• Sporządzenie dokumentu „dla inspekcji” – bez realnej analizy, co prowadzi do tworzenia fikcyjnych ocen nieodzwierciedlających rzeczywistych zagrożeń.
• Kopiowanie gotowych wzorów bez dopasowania do stanowiska – ignoruje specyfikę danej pracy, co może skutkować pominięciem istotnych zagrożeń.
• Brak uwzględnienia czynników psychospołecznych i ergonomicznych – takich jak stres, monotonia pracy czy nieergonomiczne stanowiska, które mają istotny wpływ na zdrowie i efektywność pracowników.
• Nieaktualizowanie oceny przez wiele lat – powoduje, że dokument nie nadąża za zmianami w technologii, organizacji pracy czy przepisach prawnych.
• Brak konsultacji z pracownikami – którzy najlepiej znają rzeczywistość pracy i mogą wskazać realne problemy, często niewidoczne z perspektywy osoby sporządzającej ocenę.
• Pomijanie drobnych, ale częstych zdarzeń potencjalnie niebezpiecznych (tzw. near missów) oraz brak wdrażania działań korygujących po dokonaniu oceny to kolejne błędy, które zmniejszają skuteczność całego procesu zarządzania ryzykiem.

‍

Czytaj także:

Ocena pracownicza – dlaczego warto ją przeprowadzić i jak zrobić to dobrze?

Ageizm w organizacjach – jak go rozpoznać i skutecznie przeciwdziałać?

Temperatura w biurze a prawo – poznaj swoje prawa pracownicze